News

Recensie in Trouw over 'Sax avec Elan'

Vier saxen en een chansonnier
interview | De Frans-Nederlandse zanger Philippe Elan kreeg als kind een hekel aan de saxofoon. Nu wordt hij op de cd 'Sax avec Elan' begeleid door vier saxofoons van het Amstel Quartet.
PETER VAN DER LINT

De al lang in Nederland wonende chansonnier Philippe Elan speelde ooit saxofoon. Toen hij nog in Gascogne in Frankrijk woonde, was hij net als zijn opa Aimé lid van de plaatselijke harmonie. Opa Aimé speelde sopraansaxofoon, kleinkind Philippe de alt. "Ik ontwikkelde daar een hekel aan het instrument", vertelt Elan. "Ik wilde zingen. Toen al. Daarom had ik in eerste instantie nogal wat twijfels toen het idee ontstond om het Franse chanson te combineren met de klank van een saxofoonkwartet. Ik vond de saxofoon nogal ongeschikt om chansons te begeleiden."
En toch is er nu de cd 'Sax avec Elan!', waarop Elan onder andere klassiekers van Charles Trenet, Edith Piaf, Jacques Brel en Charles Aznavour zingt, begeleid door de saxofoons van het Amstel Quartet. Wat deed Elan overstag gaan?

"Het idee ontstond in een café op de Brouwersgracht. Wijlen componist Ton de Kruyf was een fan van mij en op een dag nam hij saxofonist Olivier Sliepen, een Franstalige Luxemburger, mee naar een concert van mij. Die werd eveneens een fan en stelde mij de samenwerking voor. Ik uitte mijn twijfels, maar Olivier bleef aandringen. Er werden wat arrangementen gemaakt om het uit te proberen. Bob Zimmerman maakte een arrangement van 'Avec le temps' van Leo Ferré. Toen ik dat met het Amstel Quartet repeteerde, was ik meteen om. De klank van mijn stem paste bij de kleuren van de saxen. Ik had ook de angst gehad dat ik het hele vrije ritme van zingen - zoals ik dat met Louis van Dijk of Cor Bakker doe - kwijt zou raken met die vier saxofoons. Maar dat was helemaal niet zo. Ik vond het fantastisch."

Provocatie
"En toen werd het pikant, want hoe zouden bijvoorbeeld Charles Aznavour, Barbara en Julien Clerc in zulke arrangementen klinken? Ik kreeg er zin in. Omdat het anders klinkt dan wat je gewend bent, andere invloeden krijgt, word je door die nieuwe klanken gestuurd, uitgedaagd. En een beetje provocatie en avontuur heeft me altijd geboeid. De vele twijfels die ik had, zijn uitgemond in een rijke en verrijkende ervaring."
Philippe Elan: ´De klank van mijn stem past bij de kleuren van de saxen.'

Speelt Elan zelf nog weleens sax? "Ik kan niet meer spelen. Ja, een octaafje eruit persen dat lukt nog wel. Maar de zin is verdwenen, omdat ik er niet zulke goede herinneringen aan heb. Ik wilde zingen, maar werd gedwongen om sax te spelen. Ik hield van popmuziek, van Sheila en Johnny Hallyday, maar moest meedoen aan concoursen voor harmoniekorpsen. Pas in mijn puberteit ontdekte ik het chanson. In Frankrijk heeft het chanson een klassieke status. De teksten ervan worden op universitair niveau bestudeerd.

"Het repertoire voor de cd is langzaam gegroeid. We hebben 'Avec le temps' van Ferré en 'Quand on n'a que l'amour' van Brel uitgeprobeerd tijdens een concertje in Amstelveen. Het publiek daar was verbijsterd. Dat was een geweldige duw voorwaarts. Met Olivier Sliepen ben ik toen gaan nadenken over een programma. Ik stelde dingen voor, hij ook. Van hem kwam het voorstel om 'Stormvloedkering' van Rob Chrispijn en Harry Bannink te doen. Ze lieten me het nummer horen en ik vond het meteen heel interessant. Dit nummer is het verband tussen het Franse chanson en het Nederlandse lied. Een prachtige tekst van Chrispijn en de allerlaatste muziek die Bannink schreef vóór hij stierf. We begonnen met dit project in de lente van 2013 en in oktober van dat jaar overleed mijn moeder. Zo kreeg dit lied over het lot een heel persoonlijke dimensie voor mij.
"De tekst van Chrispijn is heel nuchter en relativerend. Echt Nederlands. Zo'n zinnetje als 'Maar het is goed dat er bij Rotterdam een stormvloedkering is' is ontnuchterend briljant. Dat vind je in Frankrijk niet. De liederen van Ramses Shaffy, waarvan er één op de cd staat, zijn veel lyrischer, veel Franser. Die kun je niet, netzomin als de chansons van Aznavour, Piaf en Trenet, door iemand als Freek de Jonge laten zingen. En dat zeg ik met respect. Het zou te nuchter zijn, te weinig lyrisch."

Honderd jaar Piaf
"De cd is er nu, maar het Amstel Quartet en ik gaan in mei pas concerten geven. Eerst treed ik 51 avonden op met 'Vive la France', een programma waarin zeven decennia aan chansons voorbijtrekken. Daarna, in mei dus, komen de concerten met het Amstel Quartet. Het is in 2015 honderd jaar geleden dat Piaf geboren werd, en daar gaan we nog iets mee doen. We zullen nog extra nummers van haar gaan arrangeren. De arrangementen op deze cd vind ik harmonieus en gedurfd. En het Amstel Quartet stelt zich ten dienste van de zanger, overvleugelt je nooit. Je bent samen op zoek naar kleur en emotie. Die drie warme dagen in juli vorig jaar, toen we de opnamen maakten, daar bewaar ik fantastische herinneringen aan."

Philippe Elan/Amstel Quartet
Sax avec Elan! (Amstel Records)
HHHHH